Activisme is van alle tijden en tegelijkertijd actueler dan ooit. Kunstgarage Franx brengt met de nieuwe expositie ‘Strijdvaardig – activisme gefotografeerd’ een gevarieerd scala aan foto’s die op hun eigen manier een actueel protest laten zien. Onder meer de oorlog in Oekraïne, de zondagprotesten in Belarus, de zeespiegelstijging en de klimaatverandering vormen het onderwerp in de reportages van fotografen Remco Koers, Henri Blommers, Sanne Derks en Joris van Gennip.

De expositie toont ook recente nieuwsfoto’s van het boerenprotest, het woonbeleid en de coronamaatregelen, maar ook van demonstraties van Black Lives Matter en Extinction Rebellion. Fotografen Owen O’Brien, Joris van Gennip, Nico Garstman, Eva Plevier, Charles M. Vella en Remco Koers legden dit activisme op de gevoelige plaat vast.

De beelden verrassen, raken en zetten de kijker aan tot nadenken. Tegelijkertijd roept het ook de vraag op wat de rol van de fotograaf is: in hoeverre zijn de beelden zelf ook een uiting van activisme?

‘Strijdvaardig’ is te zien van 1 september t/m 23 oktober 2022.

Remco Koers

De Zoetermeerse fotograaf Remco Koers reisde in 2020 af naar Belarus om daar de grootschalige protesten te fotograferen toen Loekasjenko de verkiezingen won. In een portrettenserie gaf hij deze protestbeweging een gezicht. Inmiddels is er veel veranderd in het land, waarbij Belarus haar steun aan Rusland heeft gegeven in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. “Ook voor de geportretteerden is er in de tussentijd veel gebeurd,” legt Remco uit. “Zo zijn er meerdere mensen uit Belarus gevlucht voor het regime van Loekasjenko of leven nog steeds in angst in hun thuisland. Met deze expositie wil ik daar aandacht aan besteden door de foto’s van toen te combineren met de verhalen van nu.”

In zijn protestfotografie werkt hij zo onopvallend mogelijk en dicht op het onderwerp en probeert hij de situatie zo oprecht mogelijk vast te leggen. Het resultaat is te zien in zijn expositie bij Franx, waarbij de foto’s gezamenlijk een bijzonder verhaal vertellen met aandacht voor emoties en verrassende composities.

Henri Blommers

Fotograaf Henri Blommers probeert de lastige klimaatproblematiek en de zeespiegelstijging bespreekbaar te maken. Zijn serie Hengelo aan zee laat het protest zien over de toekomst van onze kinderen: de plek waarin ze wonen en hoe hoog de zeespiegel daar potentieel komt. De foto’s zijn bewerkt met zout en botanische ingrediënten, waardoor de foto’s haast poëtisch aandoen. “Ik wil een poëtisch beeld schetsen zodat mensen het niet zien als het probleem van ergens anders,” vertelt Henri. “Maar als een mogelijke droom waar je langzaam ingetrokken wordt.” Droge voeten zijn namelijk niet vanzelfsprekend.

Henri gebruikt vaker grote thema’s in zijn werk, bijvoorbeeld de klimaatcrisis of de menselijke impact van Lyme. Daarvoor schuwt hij verhalen uit zijn eigen omgeving niet, net als bij deze expositie. “Mijn eigen oudtante kwam met haar hele gezin om in de Watersnoodramp. Eigenlijk was dit altijd iets wat me niet zoveel deed totdat de dreiging hier groter werd door de klimaatcrisis. Dit is misschien wel een probleem wat ons gaat raken, maar nog veel meer mijn eigen dochter.”

Sanne Derks

Met haar achtergrond in antropologie en cultuurpsychologie brengt Sanne Derks een verrassende kijk op het nieuwe leven in de verlaten ruïne-dorpen in Spanje. Met Rutopia laat zij zien hoe de bewoners zelf in actie komen om de gevolgen van klimaatverandering te verminderen en te zorgen voor een duurzame toekomst. “Rutopia documenteert het proces van herbevolking in zeven Spaanse dorpen,” legt Sanne uit. “Niet alleen het dagelijks leven in deze opkomende gemeenschappen, maar ook de inspanningen, veelal off-grid, en de uitdagingen van de bewoners om een utopische mini-maatschappij te creëren.”

Veertien weken lang nam ze de tijd om deze gemeenschappen vast te leggen en werd hier mee onderdeel van de groep. Scènes regisseren doet ze nooit wanneer ze foto’s maakt. “Het is de kunst om zelf te zoeken naar de juiste hoek, het juiste licht en het juiste frame om het verhaal te vertellen door mijn lens.” Dat verhaal kan de kijker van deze expositie ook inspireren om te reflecteren op de eigen waarden en uitstoot.

Joris van Gennip

In de nacht dat de oorlog in Oekraïne uitbrak, kwam Volkskrant-fotograaf Joris van Gennip net aan in Litouwen om een achtergrondverhaal te maken over de spanningen in de regio. “De oorlog brak uit en een dag later waren wij aan de grens getuige van de enorme vluchtelingenstroom,” vertelt Joris. “Sommige onderwerpen kies je niet. Die kiezen jou.” Bij Franx laat hij dit werk uit Oekraïne zien: hoe vrouwen en kinderen op de vlucht zijn geslagen, maar ook het verhaal van een kleinzoon en grootvader die beiden bij een verzetsbeweging zitten. Het zijn beelden die raken en de kijker aan het denken zet. “Foto’s kunnen – helemaal als er een goede reportage bij beschreven wordt – verschil maken.” 

Als fotograaf werkt hij dicht op het onderwerp. Toch blijft hij altijd eerst mens en dan fotograaf. “In Oekraïne zijn er ontelbare momenten geweest dat het nemen van een foto plaats maakte voor het geven van een knuffel.”

Foto’s: Richard Jetten, Marco Zwinkels en eigen/Franx